Trong kháng chiến, quân dân Đắc Sở (nay là xã Dương Hoà, thành phố Hà Nội) đã kiên cường, anh dũng chiến đấu, giáng trả cho giặc Pháp những đòn quyết liệt, đập tan âm mưu mở rộng vùng chiếm đóng của địch. Trong thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN hôm nay, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Đắc Sở lại chung sức, đồng lòng, sáng tạo, quyết tâm về đích trong xây dựng nông thôn mới.
Cuộc kháng chiến toàn quốc bắt đầu (đêm 19/12/1946), dân quân du kích và nhân dân các thôn Yên Sở, Đắc Sở, Yên Thái (nay thuộc xã Dương Hoà và Sơn Đồng, thành phố Hà Nội) gấp rút củng cố, chấn chỉnh đội ngũ, lập ra các ban tản cư và di cư, bố trí mạng lưới giao thông liên lạc giữa các làng, xóm với nhau. Các chiến sĩ tự vệ, cảm tử quân địa phương tiến hành lễ tuyên thệ “Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh”, sẵn sàng đánh giặc Pháp. Trên các bức tường dọc đường làng có các khẩu hiệu tuyên truyền “Toàn dân kháng chiến, toàn diện kháng chiến”, “Mỗi làng là một pháo đài, đoàn kết thì sống, chia rẽ thì chết”. Khắp nơi nhân dân được tuyên truyền về phòng gian, giữ bí mật, không đi lính cho Pháp, không bán lương thực cho Pháp, không hàng giặc.
Ngày 1/4/1947, nhận được mật lệnh của cấp trên: Giặc Pháp có thể đi càn vào thôn Đắc Sở, gấp rút lập phương án đánh địch, bộ đội chủ lực, đội cảm tử quân của huyện Hoài Đức, Đan Phượng, dân quân du kích các thôn Yên Sở, Đắc Sở, Yên Thái nhanh chóng tập kết tại thôn Đắc Sở, khẩn trương vận chuyển vũ khí, súng đạn, giáo mác, bom ba càng, tiến hành đào công sự chiến đấu, bố trí các bãi mìn trên mặt đê và dựng chướng ngại vật ngăn bước quân thù, tổ chức các ổ phục kích, sẵn sàng nổ súng tiêu diệt địch khi chúng tiến vào.
Sáng 2/4/1947, giặc Pháp dùng 2 mũi tiến công, mũi thứ nhất từ phía đê Thanh Quang (xã An Thượng, huyện Hoài Đức) tiến lên, mũi thứ hai từ thị trấn Phùng hành quân theo đê sông Đáy tạo thế gọng kìm, dã tâm xóa sổ làng Đắc Sở. Khi địch tiến đến địa phận xã Dương Liễu, Cát Quế, Minh Khai (huyện Hoài Đức) ngày nay, thì rơi vào ổ phục kích của ta.
Từ nơi phục kích, chiến sĩ cảm tử quân Tạ Văn Thả (thôn Đắc Sở) ôm bom ba càng xông lên lao thẳng vào tiêu diệt xe tăng địch. Bị tấn công bất ngờ, giặc phản kích và tiếp tục hành quân, nhưng không dám hùng hổ như trước. Đến địa phận thôn Đắc Sở, chiếc xe tăng đi đầu của địch lại trúng mìn đứng khự lại. Lúc này, giặc Pháp điên cuồng bắn phá. Bộ đội ta vừa đánh vừa lui để bảo toàn lực lượng. Địch xua quân tràn xuống thôn Đắc Sở, dàn hàng ngang càn quét, đi đến đâu bắn giết, đốt phá đến đấy, giết hại hàng trăm đồng bào ta, nhưng không tiêu diệt được lực lượng kháng chiến.
Ngày 15/6/1947, chưa từ bỏ dã tâm xóa sổ vùng quê cách mạng, đoàn xe cơ giới của địch gồm 16 chiếc xe tăng, xe tải từ phía Thanh Quang đi lên tiếp tục tiến vào địa phận thôn Đắc Sở. Bộ đội và du kích của ta đã lợi dụng từng triền đê, lũy tre, ngõ xóm anh dũng đánh bật nhiều đợt tấn công của địch. Kết quả, sau gần 1 ngày chiến đấu, ta phá hủy 1 xe tăng, tiêu diệt và bắn bị thương hàng trăm tên giặc, làm cho địch thất bại nặng nề, buộc phải tháo chạy.
Cuộc chiến đấu chống càn, tiêu diệt địch của dân quân du kích và nhân dân Đắc Sở phối hợp với bộ đội chủ lực trong tháng 4 và tháng 6/1947 đã gây tiếng vang lớn trong vùng, làm cho địch hoang mang, lo sợ mỗi khi tổ chức đi càn quét, đồng thời, động viên nhân dân đứng lên “toàn dân kháng chiến”, quyết chiến, quyết thắng giặc Pháp. Để tưởng nhớ những người đã hi sinh và những gia đình trong làng đã bị địch giết hại, nhân dân Đắc Sở lấy ngày 2/4 (11/2 âm lịch) hàng năm là ngày “giỗ trận” của làng. Nơi đây, cấp ủy, chính quyền huyện Hoài Đức và nhân dân xã Đắc Sở đã xây dựng tượng đài “Tiếng bom Sấu Giá” để ghi tạc chiến công của các đội viên “Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh”, ôm bom ba càng lao lên diệt xe tăng địch trên đê sông Đáy năm 1947.
Di tích có bố cục chính là tượng 3 chiến sĩ quả cảm ôm bom ba càng nằm ở chính giữa tượng đài thể hiện tinh thần quyết tử, bất khuất, sẵn sàng hy sinh của người dân Đắc Sở trong cuộc kháng chiến chống Pháp, đặc biệt là trong sự kiện "Tiếng bom Sấu Giá".
Phía sau là bức phù điêu khái quát quá trình chống giặc cứu nước của nhân dân Cổ Sở cũ từ thời chống Giặc Lương xâm lược xa xưa tới các cuộc kháng chiến sau này và quá trình xây dựng quê hương giàu đẹp.
Nếu có dịp ghé thăm quê hương Đắc Sở hôm nay, mời các bạn ghé thăm di tích ý nghĩa này và cùng thấy sự thay đổi từng ngày của quê hương Đắc Sở anh hùng!
